Welkom op deze pagina!

Hier behandelen we een vraag die voor veel mensen zeer moeilijk is te beantwoorden: Hoe kun je LEGO onderscheiden van nep LEGO?

Sinds het vervallen van het laatste LEGO patent in 1988 hebben vele fabrikanten blokjes gefabriceerd die passen op LEGO blokjes.  Tyco Toys is een van deze producenten. Andere concurrenten zijn MEGABLOKS en COKO. Deze vergelijkbare producten lijken op LEGO, maar worden tegen een lagere prijs in de markt gezet, en hebben niet dezelfde hoogwaardige producteigenschappen als LEGO stenen. 

LEGO strijdt al jaren tegen namaak artikelen. Hieronder allerlei nieuwsberichten over rechtszaken m.b.t. inbreuk op merkenrechten.

De opmars van Sluban (10-03-2011)

NEP LEGO test

LEGO in AD (17-09-2010)

LEGO in Editie NL (17-09-2010)

LEGO verliest rechtszaak over merk (15-09-2010)

Uitspraak HOGE RAAD inzake LEGO vs MEGABRANDS (22-11-2009)

Advocaat Generaal geeft LEGO nog een kans (12-10-2009)

Megablocks lijdt verlies! (14-08-2009)

LEGO verliest alleenrecht op blokjes (13-11-2008)

LEGO Groep veroordeeld tot boete door Franse Mededingingsautoriteit. 

LEGO verliest alleenrecht op blokjes (13-11-2008)

Ministeck komt met namaak 'LEGO' (27-08-2008)

Lego strijd tegen nepstenen Lees verder...

Update oktober: LEGO verlies rechtszaak tegen MEGABlocks Lees verder...

LEGO verliest rechtszaak MEGA Blocks in Nederland.

Jubilerend LEGO strijdt al jaren tegen namaak

MEGA BLOCKS verliest rechtszaak LEGO

LEGO wint rechtszaak in Finland

Interview met de oprichter van LEGOIsrael.com (augustus 2006)

LEGO verliest rechtszaak tegen Best-Lock (oktober 2005)

LEGO wint rechtszaak in Zweden tegen Coko (01-10-2004)

LEGO juristen verwijderen 70 nep LEGO artikelen van speelgoedbeurs (14-01-2004)

China breekt nep LEGO af (11 janauri 2003)

LEGO wint domeinnaam zaak tegen Koreaans bedrijf (mei 2002)

De Deense speelgoedgigant Lego moet sedert 28 juli 1978 trachten de concurrentie van zich af te houden met andere middelen dan haar octrooirecht. Dat octrooirecht op het Lego bouwsysteem kwam op die datum immers wereldwijd te vervallen. Tot die tijd hadden de Lego bouwstenen in menig kinderkamer een exclusieve plek, maar vanaf 1978 kwamen er andere vergelijkbare bouwstenen op de markt die ook pasten op de Legostenen. Lego heeft zich altijd tot het uiterste ingespannen om die concurrentie zoveel mogelijk te weren. Zij deed dit door ondermeer een beroep te doen op de leer van de slaafse nabootsing en het merkenrecht. Dit alles met wisselend succes.

Slaafse nabootsing
Een van die concurrenten van Lego werd het bedrijf Mega Brands dat destijds met vrijwel identieke bouwstenen op de markt kwam. Lego heeft in Nederland een poging ondernomen de verkoop van deze bouwsteentjes te stoppen door een beroep te doen op de leer van de slaafse nabootsing. Een dusdanige actie kan enkel succesvol zijn, indien Lego kan aanvoeren dat een concurrerend bouwsteentje verwarring veroorzaakt met haar eigen bouwstenen en de aangesproken concurrent deze verwarring kan voorkomen door voor haar steentje een andere vormgeving te kiezen, zonder dat daarmee afbreuk wordt gedaan aan de deugdelijkheid of de bruikbaarheid van dit concurrerende bouwsteentje.

Uitspraken Rechtbank Breda en Hof Den Bosch
De rechtbank Breda oordeelde op 6 juli 2005 dat van dusdanige slaafse nabootsing sprake was. Echter in hoger beroep  dacht het  Hof Den Bosch op 12 juni 2007 hier anders over. Zij achtte een onrechtmatig geval van slaafse nabootsing niet aanwezig. Hierbij speelde overigens een grote rol dat uit marktonderzoek bleek dat bij potentiële kopers van bouwsteentjes een grote compatibiliteitswens bestond ten aanzien van de Lego-steentjes die zij reeds in hun bezit hadden. Dit alles maakte dat het Hof van mening was dat voor Mega Brands een te rechtvaardigen noodzaak bestond om haar bouwsteentjes vrijwel identiek aan die van Lego vorm te geven en op de markt te zetten.

Vormmerk
Lego had echter nog een ander ijzer in het vuur, te weten het merkenrecht. Niet alleen namen en logo´s kunnen een merk zijn, maar ook de vorm van de producten (of verpakking daarvan)  kan onder bepaalde voorwaarden een merk zijn. Het is echter niet eenvoudig om de vorm van een product als een merk geregistreerd te krijgen, omdat de vorm, die uitsluitend door de aard van de waar bepaald wordt, die noodzakelijk is om een technische uitkomst te verkrijgen of die een wezenlijke waarde aan de waar geeft, niet als rechtsgeldig merk zal worden beschouwd. Dit leidt er in de praktijk toe dat vormen van waren (of verpakkingen) die gedeponeerd worden om ingeschreven te worden als merk, zelden de eindstreep halen. Een voorbeeld van een vorm van een product of verpakking  die wel als merk werd geaccepteerd, is de Wokkel en het Coca Cola-flesje.

Vormmerk van Lego-bouwsteentje
Op 1 april 1996 heeft Lego een Europese aanvrage gedaan om de vorm van haar rode driedimensionale steentje ingeschreven te krijgen als merk voor ondermeer bouwspellen. Dit was aanvankelijk succesvol, want op 19 oktober 1999 werd het steentje ook daadwerkelijk als Europees vormmerk ingeschreven. Direct daarna begon de reeds bekende concurrent Mega Brands een procedure voor het Europees Merkenbureau in Alicante (OHIM) om dit merk nietig te verklaren. Mega Brands was van mening dat het Lego-steentje uitsluitend bestond uit een vorm die noodzakelijk was om een technische uitkomst te verkrijgen. Met andere woorden, Mega Brands betoogde dat het steentje te technisch bepaald was om voor merkenrechtelijke bescherming in aanmerking te komen. De nietigheidsafdeling van het OHIM gaf haar hierin gelijk op 30 juli 2004 en verklaarde het vormmerk nietig voor bouwspellen.

Uitspraak in hoger beroep van het Europese Gerecht van eerste Aanleg
Daaropvolgend ging Lego in beroep bij de Kamer van Beroep van het OHIM die op 10 juli 2006 dit beroep van Lego ongegrond verklaarde. Lego legde het hoofd nog niet in de schoot, maar ging daaropvolgend in beroep bij het Gerecht van Eerste Aanleg. Lego betoogde daartoe dat haar bouwsteentje niet "uitsluitend" bestond uit technische vormgeving. Lego poneerde de stelling dat een vorm die ook niet-technische of niet-functionele kenmerken bezit, toch een rechtsgeldig merk zou kunnen zijn, ondanks het feit dat de overige kenmerken wel technisch of functioneel bepaald waren. Het Gerecht van Eerste Aanleg was het met deze stelling niet eens en meende recentelijk op 12 november 2008 dat het Lego-bouwsteentje ook als vormmerk kan worden geweigerd, indien er nog andere niet-functionele elementen (zoals bijv. de kleur) zijn aan te wijzen. Het gaat erom dat alle wezenlijke kenmerken van het Lego-steentje uitsluitend technisch of functioneel bepaald zijn en het volgende werd ten aanzien van die wezenlijke kenmerken aangenomen:

De hoogte en de diameter van de hoofdnopjes diende voor de kracht waarmee de speelblokjes in elkaar vasthaken. Het aantal van de nopjes was bedoeld voor de vele opbouwmogelijkheden en de inrichting ervan voor de opbouwconfiguraties. 
De zijkanten van blokjes zorgden voor verbinding met de zijkanten van andere blokjes teneinde een muur te bouwen. De  globale vorm van een bouwblokje en de afmeting ervan dienden ertoe dat een kind het in zijn hand kan houden.

Daarmee viel ook het zwaard voor Lego in deze beroepsprocedure voor het Gerecht van Eerste Aanleg.

Hoe nu verder voor Lego?
Lego heeft nog een laatste kans om de beslissing van het Europese Gerecht van Eerste Aanleg te laten toetsen door het Europese Hof van Justitie. Gezien de terughoudende benadering van de Europese rechters met betrekking tot vormmerken, moet de kans op succes voor Lego niet al te hoog ingeschat worden. Vooralsnog kan er vanuit worden gegaan dat het voor Lego in de toekomst moeilijk zal worden om concurrerende bouwsteentjes van de markt te weren.

Bron: Newsflash Intellectueel Eigendom / Technologie, Media en Telecommunicatie, 2008, nr. 11, Willem Hoorneman

Hieronder bespreken we enkele bekende soorten nep-LEGO.

LET OP: ONDERSTAANDE PRODUCTEN ZIJN GÉÉN LEGO PRODUCTEN!!!!

Abrick.

Abrick is een bouwsysteem dat lijkt op LEGO DUPLO. De overeenkomsten zijn niet zo heel groot. De blokjes van Abrick zijn lichter en flexibeler dan DUPLO stenen.

Ook hebben Abrick stenen geen open noppen, DUPLO blokken wel. En in de noppen van DUPLO stenen staat of LEGO of DUPLO.

ABC Copex.

Deze steentjes lijken erg veel op de Automatic Binding Bricks van LEGO. Het formaat is vrijwel hetzelfde, alleen de noppen zijn ingedrukt en de steentjes zijn aan de onderkant iets anders. Het materiaal is harder en breekt makkelijker. Copex is een Frans merk uit 1950/1960.

Atco

Deze Chinese producent maakt stenen onder de naam Atco welke gelijk zijn aan het  formaat van LEGO, het past precies. Veel elementen zijn gelijk aan die van LEGO. Atco heeft geen logo. Er bestaan ook Atco producten die gelijk aan Duplo stenen zijn. Atco bracht later ook nog dozen uit onder de naam Tatco.  

Baukünstler

Deze bouwstenen zijn van plastic en komen uit Duitsland. Fabrikant onbekend, jaartal ook onbekend.

Bambino

Bambino zijn bouw blokjes van mindere kwaliteit dan die van LEGO.

Bela

Bela kopieert vooral de LEGO Technic producten van LEGO. Het zijn vrij nieuwe dozen uit 2006 en jonger.

We hebben een fotopagina gemaakt over Bela, klik hier om deze te bekijken.

Best-Lock

Best-Lock Construction Toys is een fabrikant en leverancier van de Best-Lock bouw blokjes, een lijn van kinder speelgoed waarbij plastic bouwblokken de boventoon voeren. Best-Lock is wereldwijd verkrijgbaar bij diverse bekende winkelketens.

Ondanks sterke concurrentie, is Best-Lock heel succesvol in zowel het leveren aan winkels als het verkopen aan de consument. Het speelgoed staat op de planken bij diverse winkels wereldwijd.   Veel van het succes komt door de unieke attributen en de hoeveelheid stenen voor een lage prijs.  Anders dan de concurrentie heeft Best-Lock een lijn van militaire en constructie voertuigen. Het bedrijf heeft een licentie om producten uit te brengen van Jim Henson's Bear in the Big Blue House, Jeep en andere bekende merken.

Naast deze veelbelovende woorden op de website van Best-Lock even een paar kritische noten: Best Lock was in Nederland te koop bij enkele dumpzaken. Of het speelgoed ook bij de grotere speelgoedwinkels verkrijgbaar is, is ons onbekend. De kwaliteit is matig. Vooral de op LEGO gelijkende onderdelen hebben scherpe randjes. 

Best-Lock won in 2005 een rechtszaak tegen LEGO, waardoor het bedrijf gerechtigd is om bouwsets op de markt te brengen. We hebben een nieuwsbericht hierover, deze kun je hier lezen.

Best-Lock Junior

Best-Lock Construction Toys is een fabrikant en leverancier van de Best-Lock bouw blokjes, een lijn van kinder speelgoed waarbij plastic bouwblokken de boventoon voeren. Best-Lock is wereldwijd verkrijgbaar bij diverse bekende winkelketens.

Naast de LEGO variant heeft Best-Lock een kopie van LEGO Duplo. Kenners zullen hiernaast direct een LEGO Duplo politiewagen herkennen. 

Bildo. (Griekenland)

Deze Griekse bouwstenen zijn er in diverse sets. Zo is er een lijn die onder licentie van Disney lijkt te zijn uitgegeven. De bouwbeschrijving lijkt op een gekopieerd stuk papier. 

Over Bildo hebben we een hele pagina gemaakt. Klik hier om deze te bezoeken!

Brick. (Enlighten)

Deze chinese bouwstenen zijn een regelrechte kopie van LEGO producten. Er zijn al veel rechtzaken gewonnen door LEGO, maar deze dozen blijven opduiken.

Verschil: De stenen zijn 'harder' en vierkanter dan echte LEGO stenen, en de grondplaten zijn te hoog in vergelijking met LEGO grondplaten. Verder staat er geen naam op de nopjes van de stenen. Een ander duidelijk verschil is dat de kleuren van de stenen feller zijn dan LEGO stenen. Geel nijgt bijvoorbeeld naar oranje/donker geel in plaats van LEGO geel.

LEGO heeft in 2003 een rechtzaak gewonnen tegen de maker van Brick in Finland. De dozen van dit product zijn exacte kopies van LEGO dozen oordeelde de rechter. De Chinese producent werd gedwongen de gehele voorraad te vernietigen, om verwarring van de consument te voorkomen.

Over Brick hebben we een hele pagina gemaakt. Klik hier om deze te bezoeken!

Build to rule (HASBRO)

In 2004 komt Hasbro met een LEGO kloon: Build to rule. Er komen sets uit van GI-Joe, Transformers en Tonka. 

Byggis Blocks

Deze Zweedse kloon van LEGO uit 1990 geeft onder andere dozen uit met Mario (Nintendo), TMNT (de trutles) en Jurassic Park. 

Cobi

Cobi is een Pools bedrijf dat in 1992 begon met het maken van dozen met bouwstenen. De bouwstenen lijken erg op LEGO, en hebben bijna een zelfde lettertype op de noppen. Er staat dan alleen Cobi in plaats van LEGO.  

Er is een pagina over Cobi bouwstenen op Miniland!

COGO

Geen nadere informatie over bekend...

COKO

Coko wordt gemaakt door de Chinese onderneming COKO (tianjin) Toy CO., LTD.  In 2002 heeft de Zwitserse afdeling van LEGO, INTERLEGO AG, deze producent aangeklaagd wegens inbreuk op het patentrecht.  De rechtbank achtte bewezen dat de COKO producten te veel overeenkomsten vertoonden met de LEGO producten. COKO moest op last van de rechter alle voorraden vernietigen , stoppen met de productie, en ze moest een pagina grote advertentie plaatsen (in de Beijing Daily) waarin ze haar excuses aanbood aan LEGO. Ook in hoger beroep bij de Beijijng High People's Court bleef deze straf gehandhaafd.

Ook in 2003 won LEGO een rechtzaak tegen de importeur van COKO, Biltema,  dit keer in Noorwegen. Ook hier moest COKO de productie stoppen om verwarring van de consument tegen te gaan.

 Er is een bericht over deze stenen in ons nieuwsarchief, klik hier om deze weer te geven.

We hebben een pagina waarop we LEGO met Coko vergelijken, klik hier om deze te bekijken!

C-3

Namaak LEGO uit 2004/2005: er kwamen van dit merk alleen DC superhelden sets uit, gemaakt door Art Asylum. 

Dia Block (±1960)

Namaak LEGO uit Japan met kleinere noppen dan de LEGO steentjes hebben. 

Dietel

Namaak LEGO uit Duitsland. Bekijk onze fotopagina met veel meer Dietel producten!

Elgo plastics

Niet alleen het namaken van de LEGO producten is een kunst, ook de naam die sommige fabrikanten het spul meegeven, lijken een regelrechte verwijzing naar het originele speelgoed: ELGO twee letters wisselen en hebt hebt LEGO...

Enlighten

Deze chinese bouwstenen zijn een regelrechte kopie van LEGO producten. Er zijn al veel rechtzaken gewonnen door LEGO, maar deze dozen blijven opduiken.

Verschil: De stenen zijn 'harder' en vierkanter dan echte LEGO stenen, en de grondplaten zijn te hoog in vergelijking met LEGO grondplaten. Verder staat er geen naam op de nopjes van de stenen. Een ander duidelijk verschil is dat de kleuren van de stenen feller zijn dan LEGO stenen. Geel nijgt bijvoorbeeld naar oranje/donker geel in plaats van LEGO geel.

LEGO heeft in 2003 een rechtzaak gewonnen tegen de maker van Brick in Finland. De dozen van dit product zijn exacte kopies van LEGO dozen oordeelde de rechter. De Chinese producent werd gedwongen de gehele voorraad te vernietigen, om verwarring van de consument te voorkomen.

Over Enlighten hebben we een hele pagina gemaakt. Klik hier om deze te bezoeken!

We vonden op internet een recensie van de Enlighten Ferrari producten, hier een aangepast artikel

FORMO

FORMO is een Duitse bouwsteen die al geruime tijd verkrijgbaar is, bekend om de zeer reeele dakpannen die bij de sets worden geleverd. Verder is er weinig over Formo bekend, wel is er een Formo fanpagina, gemaakt door Arnoud van den Bos.

 Bezoek de website over FORMO van Arnoud van den Bos

Grossblock Baumeister (Plaspi)

Dit bouwspeelgoed bevat veel grotere elementen dan LEGO en is gemaakt in de DDR. De doosjes bevatten ook voornamelijk huisjes die je in het Duitse Democratische Republiek tegen kwam.

Idema

Plastic bouwstenen en wielen.

Intelli-Blocks

Dit merk kwam in 2001 met dozen die Lord of the Rings thema's bevatten. Gemaakt door Tandem Toys.

Jubilux

Jubilux is een zeer onbekende en moeilijk verkrijgbare kopie van LEGO producten.

Kazi

Neplego producten vooral legervoertuigen.

Klip

De stenen van Klip lijken erg op LEGO, het is te combineren met echte LEGO stenen. Klip heeft al vaak een rechtszaak verloren tegen LEGO.

K'Nex

LEGO deed in 1998 een poging om K'nex uit de markt te drukken door te komen met een eigen versie van K'nex: Znap. Deze actie slaagde, helaas voor LEGO, niet en Znap werd een project waar LEGO niet graag aan herinnerd word. 

Nu het octrooi op de LEGO blokjes is verlopen komt K'nex met  een eigen versie van de LEGO blokjes: Genuine K'Nex Bricks. Hopelijk zijn deze nep LEGO stenen net zo'n succes als LEGO Znap.

Er is een pagina over Knex Bouwstenen op Miniland!

Ligao

Ligao kopieert de afbeeldingen van echte LEGO sets en plaatst deze op de dozen van hun bouwsets. Het spul wordt gemaakt in China en is van een zeer slechte kwaliteit plastic. De fabrikant heet Wange Plastic Toys Industrial Co LTD. Hun hoofdkantoor zit in het XIAJIAO INDUSTRIAL DISTRICT in China. 

Het bedrijf zegt over zichzelf het volgende: "Wange Placstic Toys is een professional in het vervaardigen van de educatieve Ligao speelgoed stenen.
Wange speelgoed stenen worden gemaakt in de hoofdstad van het speelgoed Sjanghai, Shantou in een 15.000 vierkante meter grote fabriek. Deze is uitgerust met moderne productie lijnen en een perfecte kwaliteitscontrole om de kwaliteit van het product te waarborgen Na tien jaar hard werken, hebben we een speelgoed lijn genaamd Ligao en hebben een goede bekendheid en reputatie van alle consumenten."

Als je het ons vraagt is dit een groot Chinees sprookje van na-apen en slechte fabrikaten...

Er is een pagina met wat meer foto's en een link naar de officiële pagina van dit merk. 

Megabloks lijkt op Duplo. Ook voor deze stenen geldt dat ze er alleen op lijken. Als je ze beter bekijkt zie je de verschillen.

De blokjes van Megabloks zijn lichter en flexibeler dan DUPLO stenen.

Ook hebben deze stenen geen open noppen, DUPLO blokken wel. En in de noppen van DUPLO stenen staat of LEGO of DUPLO.

Megabloks heeft ook stenen in haar assortiment die lijken op LEGO stenen. Deze hebben ook geen LEGO op de noppen staan. Zo herken je de valse stenen!

LEGO heeft diverse rechtzaken tegen MEGABLOKS aangespannen (24 mei 2002, 14 juli 2003 en oktober 2005), maar tot op heden is de uitspraak van de rechter altijd in het voordeel geweest van MEGOBLOKS. De stenen hebben inderdaad 8 noppen en lijken op de LEGO blokjes, maar je mag het merkrecht niet gebruiken om een monopoly te verkrijgen in de speelgoedwereld, aldus de rechter.

Bezoek de website van MEGABLOKS, klik hier.

Ministeck

De Duitse speelgoedfabrikant Ministeck kondigt op de website aan dat ze zal komen met een eigen bouwsysteem. Het bouwsysteem lijkt erg op Lego en schijnt ook op LEGO te passen. De producten van Ministeck zijn niet zo mooi vormgegeven als die van LEGO, maar ze lijken er wel op. Verder lijken de minifiguren die in de doosjes zitten wel erg op die van LEGO.

Hieronder enkele voorbeelden van de Ministeck doosjes. Dit is voor het eerst in de geschiedenis dat een producent van een a-merk LEGO bouwstenen gaat na-apen. 

Jammer.

Het is niet bekend of deze producten ook in Nederland op de markt komen. In Duitsland komen ze rond deze tijd (augustus 2008) op de markt. Ministeck zegt zelf het volgende over deze nieuwe serie:

Ministeck Bouwstenen! Ook met deze lijn blijft Ministeck trouw aan haar klanten; klassieke speelthema's zoals politie en brandweer, die elk kind vanuit zijn omgeving kent, worden in leuke bouwsets omgezet voor een gunstige prijs!

 Er is een pagina over Ministeck Bouwstenen op Miniland!

Monti

Monti is een veel zachter soort plastic steen dan LEGO stenen. Ze zijn niet te combineren met LEGO stenen. De noppen zijn vierkant in plaats van rond.

Montini

Montini is een veel zachter soort plastic steen dan LEGO stenen. Ook de kleuren zijn wat fletser. En deze noppen hebben een opening, de LEGO stenen hebben dichte noppen met daarop 'LEGO' geschreven.

Ook de onderkant is anders dan LEGO. Montini heeft een soort diagonale wandjes in de steen, LEGO heeft buisjes. Verder staat tussen de noppen van een Montini steen het woord 'montini' in een rechthoekje.

PeBe

Namaak LEGO dat in Oost-Duitsland werd gefabriceerd. Er staat een P en een B op de noppen. 

Philiform. (Philips)

Deze stenen worden wel eens aangeduid als Philips LEGO of de voorloper van LEGO. Dit is niet waar. Deze bouwstenen zijn gemaakt door Philips en zijn niet verwant aan de LEGO groep. Derhalve is het dan ook geen LEGO product.

Bezoek de website over Philiform, klik hier!

Bekijk hier onze fotopagina van Philiform

 Rasti

Argentijns merk uit 1960/1970. Heeft holle noppen.

Sluban

Sluban is een nieuw merk bouwstenen, dat past op andere bouwstenen (lees LEGO) die bij verschillende speelgoedzaken te krijgen zijn. Sluban komt met thema's, zoals: de Landmacht, Luchtmacht en de Marine. Deze thema's bestaan uit meerdere sets die bij elkaar één geheel vormen. Over de kwaliteit van het product weten we nog niet zo veel, maar het kan natuurlijk nooit de kwaliteit van LEGO evenaren. 

Er is een pagina over Sluban bouwstenen op Miniland!

Tatco

Deze Chinese producent maakt stenen onder de naam Atco welke gelijk zijn aan het  formaat van LEGO, het past precies. Veel elementen zijn gelijk aan die van LEGO. Atco heeft geen logo. Er bestaan ook Atco producten die gelijk aan Duplo stenen zijn. Atco bracht later ook nog dozen uit onder de naam Tatco.  

Tente

Deze Tente steentjes werden gemaakt van 1972 tot 1993 doos een Spaanse fabriek. De blokjes hebben dezelfde afmeting als LEGO steentjes, alleen de noppen zijn groter. 

Tyco

Deze Amerikaanse speelgoedproducent kwam in de jaren '80 en '90 met kopieën van LEGO stenen op de markt, naast de op LEGO gelijkende steentjes, kwamen er ook op Duplo gelijkende stenen op de markt onder naam TYCO Blocks. Verder bracht Tyco een echt werkende telefoon uit met deze blokjes. 

Unico plus

Deze Italiaanse producent kopieert bestaande DUPLO elementen en dozen.

Ook voor deze blokken geldt dat ze andere kleuren hebben dan LEGO en het plastic is harder. Verder staat er geen LEGO/DUPLO op de noppen. In Nederland is dit rotzooi verkrijgbaar bij Intertoys die het zelfs zonder blikken of blozen tussen echt Duplo durft te zetten... 

Meer foto's zie je hier.

Xin Ji Qi Toys / Railway blocks series

Deze Chinese producent kopieert bestaande LEGO en DUPLO dozen.

Ook voor deze blokken geldt dat ze andere kleuren hebben dan LEGO en het plastic is harder. Verder staat er geen LEGO/DUPLO op de noppen.

Xiong King

Neplego producten.

Zephyr Knight

Neplego producten.

“In de heel de wereld staat Lego synoniem voor speelgoed bouwblokken,” merkt Ian Austen in The New York Times op. “Het is dan ook niet verwonderlijk dat het Deense concern fanatiek zijn handelsmerk en andere intellectuele rechten probeert te beschermen.”

Poul Hartvig Nielsen, directeur van het juridisch departement van Lego, merkte tegen de krant op dat verscheidene concurrenten geprobeerd hebben om profijt te halen uit de goodwill die Lego bij de consument heeft opgebouwd.

“Lego brengt dit naar voor als een poging om een kwaliteitsproduct in stand te houden, maar de concurrentie stelt dat het Deens bedrijf het intellectueel eigendomsrechter op een oneerlijke manier probeert te gebruiken om de sector van het bouwspeelgoed te domineren,” merkt Austen echter op.

Brahm Segal, onderdirecteur van het Canadese Mega Bloks, voerde aan dat Lego jarenlang een monopolie heeft gehad en dat het bedrijf nu probeert om elke mogelijke concurrentie te blokkeren.

Het laatste grote patent van de Lego-blokken liep af in 1978 en sinds het begin van de jaren negentig is Mega Bloks betrokken geraakt bij een tiental rechtzaken, meestal op klacht van Lego. “Best-Lock, dat blokjes maakt die compatibel zijn met de Lego-producten, is in Duitsland alleen al eveneens betrokken in acht rechtzaken met zijn Deense concurrent,” voegt Ian Austen daar aan toe.

“We hebben in deze zaken meer aan advocaten besteed dan wat als noodzakelijk mag beschouwd worden,” voerde Torsten Geller, directeur van Best-Lock, aan. “Lego wil zijn patent blijkbaar tot in de oneindigheid uitbreiden. Het imago van het bedrijf is heel anders dan de realiteit.”

Sinds Mega Bloks in 1991 besliste om naast grote bouwstenen voor kinderen zich ook te richten op het Lego-formaat, is er volgens Ian Austen tussen beide bedrijven een grote concurrentie ontstaan. “Mega Bloks is opgeklommen tot een tweede plaats op de Amerikaanse markt, maar zou naar eigen zeggen in Europa een sterkere positie hebben,” stelt hij.

Door de groeiende concurrentie en de veranderende speelgoed-trends, heeft Lego zijn verkoop al verscheidene jaren zien teruglopen. “In 2004 verloor het bedrijf 70,1 miljoen dollar op een omzet van 1,5 miljard dollar,” aldus Austen. “Mega Bloks daarentegen maakte over 2003 een omzet van 219,6 miljoen dollar en een winst van 28,8 miljoen dollar bekend.”

Austin merkt op dat Lego niet de uitvinder is van de plastieken blokjes die met kleine toppen aan elkaar gezet kunnen worden. “De uitvinding gebeurde door de Engelsman Harry Fisher Page, die er in 1939 een patent op nam,” voert hij aan. “Fisher Page zou zich echter richten op plastieken speelgoed, waarvoor hij Kiddicraft oprichtte.”

Lego-woordvoerder Nielsen gaf volgens Austin toe dat de Kiddicraft-stenen voor de LEGO-oprichters, vader en zoon Ole Kirk en Godtfred Kirk Christiansen, een inspiratie waren om hun eerste plastieken blokjes te maken. In 1981 kocht LEGO trouwens alle rechten op de Kiddicraft-blokjes.

Austin merkt echter op dat LEGO in 1958 een subtiele verandering in de stenen liet patenteren. “Zelfs de concurrentie geeft toe dat dit een enorme verbetering betekende,” stelt hij. “Binnen in de bouwstenen bracht LEGO kleine buisjes aan, zodat de topjes op de andere stenen een betere grip kregen.”

“Doorheen al die jaren zijn we onophoudelijk gecopieerd,” verdedigde Nielsen het standpunt van LEGO. “Anderen beweren dat ze ons alleen maar immiteren. Maar sinds het einde van de jaren zestig zijn we heel beslist geworden over onze individuele eigendomsrechten en hebben we ook geprobeerd die te laten gelden.”

Mega Bloks groeide uit de speelgoed-verdeler Ritvik Holdings van Rita en Victor Bertrand. In het begin van de jaren tachtig wilden zij zich echter toespitsen op een eigen productie die wereldwijd een publiek zou kunnen aanspreken.

“Op dat ogenblik was Tyco Industries, dat later overgenomen werd door Mattel, in een juridische strijd verwikkeld met LEGO rond een nieuwe lijn bouwblokken,” stelt Austin. “Hoewel Tyco zijn slag thuishaalde, wachtte Mega Bloks tot 1991 vooraleer de rechtstreekse confrontatie met LEGO aan te gaan.”

Marc Bertrand, de huidige directeur van Mega Bloks, stelde dat het bedrijf een aantal lessen leerde uit de Tyco-stenen, die commercieel geen succes bleken te zijn. “Elke concurrent van LEGO moet meer zijn dan alleen maar een goedkoop alternatief,” voerde hij aan.

“Net zoals LEGO dat tegenwoordig doet, wil ook Mega Bloks zich niet richten op bulkverpakkingen,” stipt Austin aan. “Het bedrijf doet beroep op ontwerpers om themadozen te ontwerpen rond bijvoorbeeld draken en robots.”

Het was echter de uitbreiding van Mega Bloks naar Europa in 1994, die de oorlog met LEGO in alle hevigheid deed uitbarsten. “Omdat het niet kon terugvallen op patenten, baseert LEGO zich vooral op handelsmerken en copyright-wetten om zijn markt te beschermen,” voert Austin aan. “Zo heeft LEGO in verscheidene landen geprobeerd om blokken met acht toppen als een handelsmerk te laten registreren.”

Austin stelt verder dat Nielsen toegeeft dat een patent een uitvinder alleen maar een beperkte tijd bescherming geeft tegen concurrentie. “Maar hij voegt er aan toe dat Ole Kirk Christiansen zijn stenen ontwierp met een esthetische invalshoek en dat wordt nog altijd gedekt door copyright- en design-wetten.”

De materie is volgens de NYT-journalist zo complex dat geen enkele van de strijdende partijen kan zeggen het gelijk aan zijn kant gekregen te hebben. “Zo won LEGO vorig jaar in China een dispuut over het ontwerp van een piraten-set van een kleine Chinese producent,” merkt hij op. “Maar anderzijds won Mega Bloks belangrijke rechtszaken in Frankrijk en Italië en ook het gelijk kreeg van de Europese Commissie.”

In 2005 won ook Best-Lock een rechtszaak voor het Duitse hooggerechtshof. “Nochtans had diezelfde rechtbank bij twee eerdere gelegenheden – een eerste keer in 1964 – dat alleen LEGO het recht had om dergelijke blokken op de markt te brengen,” aldus nog Austin. “Nu stelde de rechtbank echter dat de rechten waren verlopen.”

In 2008 won MEGABRANDS een rechtszaak die diende voor het Europese Hof. Het Europese Hof oordeelde dat  de LEGO blokjes geen merk konden zijn en dus door iedereen gemaakt mochten worden. Hieronder een artikel over deze rechtszaak. 

LEGO is bijna overal ter wereld een begrip. Toch lukt het de Deense fabrikant niet om de gekleurde speelgoedblokjes tegen namaak te beschermen. Ook niet ‘thuis’ in Europa. Iedereen mag onder een andere naam LEGO blokjes op de markt brengen, zegt nu zelfs het Europese Hof in Luxemburg.

Sinds Ole Kirk Christiansen, een Deense houtbewerker, de naam ‘Lego’ in 1932 bedacht, is rond de blokjes een ware cultus ontstaan. Verzamelaars, zoals de Nederlander Arnoud van den Bos, wisselen driftig onderdelen uit, zodat ze zelfs ontwerpen van veertig jaar terug steentje voor steentje kunnen nabouwen.

Jeugdsentiment, volgens Van den Bos. “Telkens als die doos met Lego weer tevoorschijn komt, en dan ontbreekt er iets of er is iets stuk. Ik viel van verbazing van mijn stoel, want er zijn tienduizenden advertenties voor Lego en er komen er elke dag honderden bij.”

Titanenstrijd
Lego herken je aan de kwaliteit van het plastic, zegt Van den Bos. Op zijn website, www.leggodt.nl, kunnen mensen zien of ze echte Lego in huis hebben of een van de vele klonen. Bijvoorbeeld van het Canadese Mega Bloks. Dit bedrijf is in een titanenstrijd verwikkeld met Lego sinds het laatste wereldwijde octrooi van de Deense firma in 1988 verliep. De kwaliteit van Mega Bloks is inferieur, vindt Van den Bos. De steentjes klikken niet goed in elkaar en laten na verloop van tijd los. Niet leuk als je een model met veel bloed, zweet en tranen in elkaar hebt gezet.

In Hongarije werd de verkoop van Mega Bloks pas nog verboden door de rechter. Toch komt het EU-Hof in Luxemburg nu met een hele andere conclusie.

Rode logo
Het gaat allemaal om de vraag wat lego nu eigenlijk tot Lego maakt. De vorm van de steentjes? Het aantal noppen (acht)? Of het rode logo op de doos? Want merken zijn weliswaar beschermd in Europa, maar wanneer is iets een merk? “Merken zijn onderscheidingstekens”, zegt Europees merkenrechtexpert Peter van der Wees van De Vereenigde. “In merkenland is algemeen erkend dat ook vormen een merk kunnen zijn. Denk aan de Coca-Cola-fles; het uiterlijk daarvan is zo bekend dat je aan de vorm het product kunt herkennen”, legt Van der Wees uit. “Alleen zegt de wetgever dat dergelijke vormoplossingen niet kunnen dienen om technische oplossingen te beschermen. Dan had je een octrooi moeten nemen. Als een bedrijf geen octrooi meer heeft, is het over met de bescherming.”

Concurrentie
De typische noppen en buisjes van Lego zijn volgens de Europese rechter geen merk, want ze zijn niet bedacht om Lego van de concurrentie te onderscheiden, maar om een technisch probleem - hoe kun je zonder lijm twee blokjes aan elkaar klikken - op te lossen. Natuurlijk is daar het nodige op af te dingen. Zo vond de rechter in Hongarije dat er ook nog genoeg andere manieren zijn om blokjes aan elkaar te klikken. En dus kreeg Lego daar wel gelijk.

De Luxemburgse uitspraak maakt geen einde aan de stroom rechtszaken, verwacht Peter van der Wees. Al zal Europa het uiteindelijk eens moeten worden over de juiste interpretatie van het merkenrecht.

Maar volgens Lego-verzamelaar Arnoud van den Bos is het zo slecht nog niet als rivalen zoals Mega Bloks een plekje op de markt veroveren. De kwaliteit van de namaak zal dan vanzelf beter worden, denkt hij. En er blijven genoeg mensen over die de voorkeur geven aan de - wel degelijk beschermde - naam Lego.

En misschien komt zijn favoriete merk dan weer eens met een echte vernieuwing, zegt Van den Bos. Want dat is volgens hem sinds de overgang van hout naar plastic eigenlijk niet meer gebeurd.